در این مقاله داریم تا شما را با کیبورد M شرکت IBM، جد بزرگ همه ی صفحه کلید های امروزی آشنا کنیم. این محصول برای مدت سی سال ساخته شد، تکامل یافت و توسط صد ها شرکت دیگر کپی برداری شد.



اولین نکته ای که در برخورد اول با کیبورد مدل M شرکت IBM متوجه می شوید، اندازه بزرگ آن است. بعد از کار با دکمه های نرم کیبورد های امروزی و صفحه نمایش های شیشه ای که بیشتر از 1 یا 2 کیلوگرم وزن ندارند، حمل 2.5 کیلوگرم از پلاستیک و فلز (شامل یک لایه استیل) می تواند قدری ناراحت کننده باشد.

دومین مورد صدای آن است. شاید فکر کنید صدای کیبورد M یک صدای عجیب و غریب است، اما اینطور نیست. در واقع صدای این صفحه کیبورد همان صدایی است که وقتی به تایپ کردن فکر می کنیم در ذهن مان تداعی می شود.

سال بعد صفحه کلید M سی سالگیش را جشن خواهد گرفت. در نظر بسیاری از کاربران این صفحه کلید هنوز تنها کیبوردی است که ارزش استفاده دارد. به تازگی این نوع کیبورد روی میز کار Markus Persson سازنده Minecraft متصل به یک رایانه مخصوص بازی که فقط کارت گرافیک آن چندین هزار دلار ارزش دارد، دیده شده است. او می گوید: "مدل M اساسا بهترین کیبورد ساخته شده است."

وبسایت یوتیوب ویدیو های زیادی در رابطه با شیوه نوشتن با این کیبورد و همچنین مقایسه صدای آن با بقیه کیبورد ها دارد. از زمان معرفی آن تا کنون مدل M استانداردهای مورد نیاز یک کیبورد عالی را داشته است.

"من از استفاده از iPad لذت می برم، یک دستگاه عالی است. به خصوص نرم افزار  Kindle e-readerخیلی جالب است." این بخشی از حرف های اِرمیتا برندون (Ermita Brandon) مدیر بخش IT دانشگاه پرینستون است. او ادامه می دهد: "ولی من هیچ گاه نمی توانم با آن داستانی یا پایان نامه ای بنویسم، من هیچ وقت نمی توانم با صفحه لمسی یک محتوای مهم و واقعی تولید کنم."

اِرمیتا کسی است که سعی دارد این کیبورد را زنده نگه دارد. وی آن ها را از مراکز بازیافت و انبارهای عرضه خریداری می کند و در سایت شخصی خود lickyKeyboards به فروش می رساند. او همچنین یک موزه واقعی از مدل M را اداره می کند. او تخمین می زند که حدود 4000 تا 5000 کیبورد را در طی ده سال گذشته به دست هواداران این محصول رسانده باشد.

 اگر سری به دفتر بزرگ اِرمیتا بزنید، دو جین یا بیشتر کیبورد در یک سری قفسه مثل فایل جا داده شده است. بالای آن ها یک کیبورد مشکی قرار دارد که در حفاظی شیشه ای نگه داری می شود و از نمونه های اولیه مدل M است و یکی از قدیمی ترین های کلکسیون وی به حساب می آید.

با نگاهی بر مدل M بعد از سال ها، آنچه بیش از همه در مورد آن جالب توجه است، ظاهر نه چندان جالب توجه آن است. مدل M شاید مربوط به گذشته باشد ولی DNA آن تقریبا در تمام کیبورد های امروزی یافت می شود.

کیبورد QWERTY در اواخر قرن نوزدهم برای تایپیست ها طراحی شد و خیلی زود جهانی شد. زمانی که IBM اولین کامپیوتر شخصی خود را در 1981 عرضه کرد، مسئله ی اصلی دیگر فاصله بین کلمات و حروف بزرگ نبود. کاربران به دکمه های مخصوصی برای ارتباط با پردازنده کلمات، درگاه ها و میکرو کامپیوترها نیاز داشتند.

در دهه ی هفتاد و هشتاد میلادی، صفحه کلید ها تغییرات ظاهری زیادی کردند و تقریبا به شکل امروزی شان در آمدند. در کیبورد های اصلی رایانه های IBM با 83 دکمه - که به PC/XT مشهورند - کلیدهای مهم Shift و Return با اندازه ای کوچکتر در اطراف واقع شده بودند و به جای نام کامل تنها فلش هایی بر روی آنها خود نمایی می کرد. این صفحه کلید کلا شبیه به یک سری دکمه نا هماهنگ با فاصله های غیر منطقی بین آن ها به نظر می رسید. در آگوست 1984 IBM یک کیبورد با ظاهری بهتر به نام PC/AT را معرفی کرد. در مقایسه با مدل قبلی به گفته ی PC Magazine "کیبورد AT غیر قابل نقد است." AT نمی توانست معیارهای یک کیبورد امروزی را داشته باشد.

کلیدهای عمل گر (سری F ها) به جای کشیده شدن در بالای کیبورد در دو ردیف در قسمت چپ قرار داشتند، کلید فاصله در قسمت شماره ها قرار داده شده بود و جای Ctrl و Caps Lock با هم عوض شده بود. حتی با وجود این، در نظر یک فرد امروزی نسبت به نمونه های قبلی قابل درک تر می آید.

ولی IBM چیزی بیشتر از قابل قبول می خواست. در اوایل دهه 80 این شرکت یک پروژه 10 نفره برای طراحی کیبوردی مناسب تر بر اساس اطلاعات کاربران و متخصصان تشکیل داد. تلاش قبلی برای طراحی کیبورد به گفته David Bradley - که بر حسب اتفاق مبدع عمل گر Ctrl+Alt+Delete هم هست - "دم دستی و سهل انگارانه" بود.

صفحه مرتبط : مشاهده قیمت کیبورد لاجیتک اورجینال

گروه جدید کیبورد راحت تری را برای تست به کاربران جدید دادند که در نتیجه کنترلهای مهم بزرگتر شدند و کلید های پر کاربردی همچون Ctrl و Alt دو عدد شدند تا امکان استفاده از آن ها با هر دو دست باشد. بسیاری از کلید ها قابل جدا شدن از صفحه بودند تا بر حسب نیاز بتوان آن ها را با هم جابجا کرد. آنجا بود که مدل M متولد شد.

این کیبورد در سال 1985 به عنوان بخشی از درگاه 3161 IBM معرفی شد که ابتدا از آن به نام " کیبورد ارتقاء یافته IBM" یاد می شد. یک نسخه سازگار با کامپیوتر های شخصی در بهار بعدی عرضه شد که به طور رسمی استاندارد IBM Personal System /2 را در 1987 داشت.

قدیمی ترین نسخه از مدل M که اِرمیتا می تواند نام ببرد، یک نسخه نهایی است که در دهم ژوئن 1985 تولید شده است. تاریخ ساخت این کیبورد ها مشخص است، چون هر کدام از کیبورد های مدل M با یک ID و تاریخ تولید حک شده در پشت آن عرضه می شدند.

اِرمیتا در حدود 20 مورد این مدل را به کسانی که به دنبال تاریخ تولیدی مترادف با روز تولد شان بودند، فروخته است. او همچنین پروژه بایگانی مدل M را بنا نهاده است که شامل مجموعه ای از انواع کیبورد ها به خصوص مدل M است.

کلکسیون اِرمیتا شامل بسیاری از کیبورد ها با طراحی جهت استفاده های خاص است. مانند یک کیبورد با کلید مخصوص جهت رزرو برای کارمندان اداره های مسافربری و یک مدل کوچک با کلیدهای گروه بندی شده در بخش سوم برای استفاده صندوق داران.

به گفته Neil Muyskens یکی از مدیران اسبق IBM "زمانی که رایانه معرفی شد، به عنوان یک دستگاه داد و ستد به حساب می آمد." کیبورد های Vintage هنوز برچسب هایی مبنی بر دستورات خاص بر روی خود دارند.

البته مدل M منتقدان خود را داشت. یک منتقد که از نحوه چیدمان دوباره کلید ها در مدل M ناراضی بوده است سال ها قبل اینطور نقد خود را بیان کرده است: "من احساس بدی دارم وقتی IBM می گوید بهتر است از این کیبورد خوشم بیاید، چون این کیبورد نسل آینده است." در این نقد به وضوح دسته کم گرفته شدن کیبورد M را می توان دید.

طرح مدل M آنقدر مورد استفاده قرار گرفت که امروزه می توان به راحتی از آن نام برد. بر خلاف نمونه های قبلی که کنار گذاشته شدند، یکی از بهترین کیبورد ها از لحاظ آیکون ها، نمونه "bucking springs" بود. بر خلاف کلیدهای مکانیکی که باید مثل پیستون فشرده می شد، مدل M زیر هر کلید فنری تعبیه کرده بود که با کوچکترین ضربه ای فشرده می شد و دوباره به حالت اولیه باز می گشت.

این کلید ها در زمان خود بسیار مورد توجه قرار گرفتند. همین امر موجب تولید صدا در این کلید ها می شد. در حالی که خیلی ها از صدای این صفحه کلید ناراضی بودند، اما هوادارانش معتقدند مقاومت فنر و صدای قابل تشخیص کلیک باعث می شود هنگام فشار بر روی کلید ها اشتباهات کمتری مرتکب شویم.

خیلی زود بعد از پیدایش این مدل، بازار را مملو از خود کرد. IBM نسخه های جدید کیبورد را به طراحی های مجدد از این مدل اختصاص داد. در نتیجه، نوستالژی مدل M نسل به نسل منتقل شد.

اِرمیتا می گوید "مردم با من تماس می گیرند و از اینکه آن ها را به یاد دورانی که یک دانشجوی مهندسی تازه کار در دهه 80 بودند انداختم، تشکر می کنند. خریداران جوان تر از تغییر چیدمان کلید ها به عنوان شوخی های دوران دبیرستان می گویند. داستانی را چندین بار شنیده ام."

در 1990، IBM ماشین تایپ، کیبورد و پرینتر خود را به شرکتی به نام Lexmark واگذار کرد. شش سال بعد Lexmark تولید کیبورد را متوقف کرد. IBM به ادامه تولید محصول در کارخانه ای در اسکاتلند و به طور مختصر در شرکتی به نام Maxi-Switch پرداخت ولی آخرین مدل M شرکت IBM - تا آنجایی که می دانیم - در 1999 از چرخه تولید خارج شد.

شما هنوز می توانید با 80 دلار صاحب یک مدل M شوید ولی دیگر نشان IBM را همراه نخواهد داشت. بعد از این که Lexmark از تجارت کناره گرفت، Muyskens و کارکنان سابق IBM شروع به خرید حق قانونی مالکیت و تولید تجهیزات کیبورد، تحت نام Unicomp کردند.

آنها می گویند: "ما مجبور به تغییر در ماده ی سازنده ی آن شدیم. ماده پوشش تاشو آن در سال 1999 تغییر داده شد. ولی تقریبا بقیه بخش ها دست نخورده باقی مانده است."

گاهی اوقات خیلی ها تنها به وجود مدل M رضایت نمی دهند. Muyskens می گوید "همیشه از ما می پرسند که آیا می شود محصولی با لوگوی شرکت IBM به آن ها بفروشیم؟ و جواب منفی است، فقط IBM مالک اصلی لوگو است."

او می گوید IBM گاهی اوقات کیبورد هایی برای مشتریان تجاری خود سفارش می دهد ولی اگر همان لوگوی قدیمی را می خواهند باید به eBay یا کسانی مثل اِرمیتا مراجعه کنند. برای بقیه کاربران همان برتری مدل M کفایت می کند. بعضی از کاربران کیبورد ها را دست کاری می کنند. یک کاربر Reddit یک اصلاحیه سفارشی با کلید هایی که در پس زمینه نورانی هستند را ساخته بود که یاد آور طراحی های Razer یا Alienware است.

اِرمیتا می گوید: "این کیبورد ها مثل نفت می مانند. یک روز نفت تمام می شود." هرچند تا امروز این حادثه خیلی دور به نظر می رسد. قدیمی ترین نسخه های مدل M در حدود 30 سال عمر کرده اند و اِرمیتا امیدوار است دست کم 10 یا 20 سال دیگر باشند. به اندازه ای که یک نسل دیگر هم از این قطعه دنیای کامپیوتر استفاده کنند.

مدل M مربوط به زمانی بود که رایانه های گران تنها بخشی از صنعت را پوشش می دادند، آن زمان هنوز بازی های کامپیوتری نیازی به سیستم های پر قدرت نداشتند.

رایانه ی معروفی که به عنوان یک سیستم پر قدرت به مصرف کنندگان خانگی فروخته می شد PS/2 نام داشت و به قیمت دست کم 2295 دلار (نزدیک به 5000 دلار امروز) فروخته می شد. این ابر رایانه در قدرت و تنوع حتی در حد موبایل های هوشمند امروزی هم نبود.

در دهه ی 80 تولید کنندگان کامپیوتر ها هدف را از کیفیت و دوام محصول به سمت قدرت و سرعت بیشتر سوق دادند. و در نتیجه از آن به بعد شاهد موس و کیبورد هایی هستیم که اگر 2 سال عمر کنند کاملا طبیعی و با دوام به نظر می رسند.

اما هنوز هم هستند سخت افزار هایی که هر چه قدر هم بر سرشان بکوبید، تنها صدای دل چسب کلیک و تایپ را خواهید شنید. همان طور که یکی از کاربران Reddit به تازگی نظر داده است: "آن ها کیبورد های واقعی بازی هستند. هر چقدر هم که از آن ها کار بکشی، تو زودتر از کار می افت."